Saidina Abdurrahman bin Auf r.a adalah SPR pertama dalam sejarah Islam

Sebelum Saidina Umar r.a wafat, beliau mewasiatkan agar salah seorang dari 6 sahabat yg dijanjikan syurga dipilih sebagai khalifah. Mereka ialah Saidina Uthman, Saidina Ali, Saidina Talhah, Saidina Zubair, Saidina Abdurrahman bin Auf dan Saidina Saad bin Abi Waqqas r.anhum. Seorang lagi sahabat Nabi s.a.w yg dijanjikan syurga iaitu Saidina Sa'id bin Zaid r.a tidak dicalonkan oleh Saidina Umar r.a kerana beliau ialah sepupu kepada khalifah merangkap adik iparnya. Oleh kerana khuatir dengan unsur kronism, nama beliau tidak dicalonkan oleh Saidina Umar r.a. Walaupun nama yang dicadangkan itu ada 6 orang, namun Saidina Umar r.a meramalkan bahawa orang ramai akan mengutamakan Saidina Uthman r.a ataupun Saidina Ali r.a.

Saidina Umar r.a juga mewasiatkan agar solat jenazah beliau diimamkan oleh Saidina Suhaib bin Sinan al-Rumi r.a dan agar Saidina Suhaib mengimamkan orang ramai dalam solat fardu selama 3 hari sehinggalah terlantiknya khalifah baru. Di samping itu beliau mewasiatkan agar dilantik 50 orang wakil dari kalangan muslimin untuk menjadi caretaker selama 3 hari, dan mencadangkan agar wakil-wakil ini disupervised oleh Saidina Abu Talhah r.a dan Saidina Miqdad bin Aswad r.a.

Dalam proses pemilihan khalifah, kesemua calon khalifah bersetuju untuk melantik Saidina Abdurrahman bin Auf r.a sebagai pengerusi jawatan kuasa pemilih. Beliau sendiri bertegas tidak akan menjadi khalifah. Dalam mesyuarat yg diadakan di rumah Saidina Miswar r.a itu, setiap calon ditanya siapakah yg paling layak, dan setiap mereka mencalonkan Saidina Uthman r.a, hanya Saidina Uthman r.a sahaja yang mencalonkan Saidina Ali r.a.

Kemudian Saidina Abdurrahman bin Auf r.a tidak berhenti di situ sahaja. Beliau mula bertanya kepada semua mereka yang berada di Madinah Munawwarah. Lelaki dan wanita, kanak-kanak dan dewasa, musafir dan muqim, individu dan kumpulan. Hatta beliau meminta pendapat secara rahsia dan terang-terangan. Kesemuanya mencadangkan agar Saidina Uthman r.a menjadi khalifah kecuali dua sahabat Nabi s.a.w mencadangkan Saidina Ali r.a iaitu Saidina Ammar r.a dan Saidina Miqdad r.a.

Selama 3 hari itu Saidina Abdurrahman bin Auf r.a meninggalkan tidurnya. Kebanyakan masa dihabiskan dengan doa, istikharah dan istisyarah i.e meminta pandangan orang ramai.

Selepas 3 hari, beliau mengumpulkan orang ramai di masjid Nabi s.a.w. Beliau membaca doa dan memberi khutbah yang panjang dan berkata: "Saya telah bertanya kepada semua pihak, individu atau berdua, penunggang dan pejalan kaki mengenai siapakah yang paling layak." Beliau kemudian memanggil Saidina Uthman r.a dan Saidina Ali r.a agar tampil ke hadapan ke arah minbar. Beliau bertanya kepada Saidina Ali r.a, kalaulah beliau dilantik menjadi khalifah, adakah beliau akan menguruskan empayer Islam menggunakan Kitab Allah, Sunnah RasulNya s.a.w dan mengikut cara pentadbiran Saidina Abu Bakar dan Saidina Umar r.anhuma? Saidina Ali menjawab: Tidak, tetapi mengikut usaha saya sendiri (i.e menurut Quran dan Sunnah, tetapi tidak terikat dengan cara pentadbiran Saidina Abu Bakar dan Saidina Umar r.a).
Kemudian Saidina Uthman r.a ditanya soalan yang sama dan beliau menjawab: Ya.

Saidina Abdurrahman bin Auf r.a kemudian mengisytiharkan bahawa dengan kuasa yg diamanahkan kepada beliau, kini beliau menyrahkan amanah tersebut kepada Saidina Uthman r.a. Terdapat riwayat bahawa orang yang pertama membai'ah kepada Saidina Uthman r.a ialah Saidina Ali r.a sendiri. Setengah riwayat berkata beliau ialah orang terakhir yang berbai'ah. Wallahu a'lam. Kemudian barulah sekelian yang hadir berpusu-pusu membai'ah Saidina Uthman r.a, termasuklah Saidina Ammar r.a dan Saidina Miqdad r.a. 

Terdapat riwayat dari Ibnu Jarir dan lain-lain yang mengatakan bahawa Saidina Ali r.a menempelak Saidina Abdurrahman bin Auf r.a dan menuduhnya sebagai pengkhianat dan mengutamakan kroni kerana Saidina Abdurrahman bin Auf dan Saidina Uthman r.anhuma adalah ipar-duai. Namun riwayat ini adalah palsu, munkar dan langsung tidak menggambarkan sifat Saidina Ali r.a yg sememangnya amat rendah diri dan bertaqwa.

-Sumber dari Al-Bidayah wa al-Nihayah karangan Imam Ibnu Kathir rah.a.

Dari sini dapat kita pelajari bahawa:

1. Walaupun sistem demokrasi tidak ada asal-usulnya dalam Islam, tetapi sewaktu ketiadaan pemimpin, rakyat berhak memberikan pandangan siapakah yang layak menjadi pemimpin.

2. Caretakers bukanlah pemimpin yang asal, hanya sementara sahaja. Oleh itu jika rakyat tidak mahu memilih caretakers sebagai pemimpin, mereka tidak dikira sebagai pemberontak dan khawarij. Malah kalau selepas terpilihnya calon pilihan rakyat, sesiapa yang menolak dialah yang akan dikira sebagai pemberontak.

3. Pihak SPR harus telus dalam dalam menjalankan tugas, tidak biased kepada mana-mana pihak.

Memandangkan Dewan Parlimen dan Dewan Undangan Negeri telahpun dibubarkan, sepatutnya tiada lagi istilah pemerintah dan pembangkang. Yang ada hanya pentadbir sementara. Bahkan mengikut perlembagaan yang ada, seandainya caretakers tidak dipilih semula, mereka harus akur. Semua yang berdaftar layak memberi pandangan masing-masing siapakah dirasakan yg layak memimpin.

Oleh itu, pilihlah pemimpin berdasarkan maqasid syariah; yang boleh menjaga agama, nyawa, akal, maruah, keturunan dan harta sekelian rakyat jelata, bukan hanya mementingkan masyarakat setempat.

Wallahu a'lam